Hoogwaterbericht

De hoogste stand in de hoogwatergolf in de Rijn bevindt zich nu stroomafwaarts van Duisburg en bereikt de komende nacht Lobith, met een stand net onder de 14,6 m NAP. Komende dagen zet de daling in en het ziet er nu naar uit dat de waterstanden in het begin van het jaar toch niet opnieuw sterk gaan stijgen. De neerslagverwachtingen voor de komende dagen en het begin van het nieuwe jaar zijn namelijk minder uitbundig dan waar ik gisteren over schreef. Ook de Maas, die nu geen hoogwatersituatie heeft, zal daardoor minder niet zo ver stijgen als eerder verwacht.

De Rijn

De hoogwatergolf ontwikkelde zich de afgelopen dagen ongeveer zoals verwacht, al was het wel lastig in te schatten wat de bijdrage van de noordelijke zijrivieren aan de stand bij Lobith zou zijn. Gewoonlijk zijn die namelijk niet zo hoog. De piek bevindt zich nu ongeveer bij Wesel en is dan nog ca 12 uur onderweg tot bij Lobith. De stand stijgt dar tot ca 14,6 m (NAP) en de afvoer zal rond de 7.600 m³/s uitkomen.

Vanaf daar is het water via de Waal en de Neder-Rijn-Lek nog zo'n 1,5 tot 2 dagen onderweg voordat het in het Benedenrivierengebied aankomt. Via de IJssel, die ca 15% van het water afvoert is het water z'n 2,5  dag onderweg voordat het het IJsselmeer bereikt. 

Het lijkt er nu op dat het de komende dagen minder nat gaat worden en dat de kans dat er nogeen volgend hoogwater na komt, is daardoor minder groot geworden. Waar de afgelopen dagen voor 29 en 31 december in de stroomgebieden nog regenhoeveelheden werden verwacht van 20 mm of meer, blijft het vaak bij 5 tot 10 mm.

Bij die hoeveelheden zal de waterstand niet opnieuw gaan stijgen. Ik verwacht daarom de eerste dagen een vrij snelle daling, met de zo’n 40 tot 50 cm per dag. De 14 m (NAP) wordt dan op 29 december al weer onderschreden en de 13,5 m op 30 of 31 december.

Dit is ook goed nieuws voor de stroomgebieden van de zijrivieren van de Rijn die de afgelopen dagen zeer hoge standen bereikten. Inmiddels zijn de Sieg en de Ruhr weer gaan dalen en een nieuwe stijging is daar voorlopig niet te verwachten. Bij de Lippe stijgt de stand nu nog steeds en het waterpeil heeft daar inmiddels een waarde bereikt die maar eens In de 50 tot 100 jaar voorkomt.

Het laat zien dat in een groot stroomgebied zoals dat van de Rijn de verschillen vaak erg groot kunnen zijn. Waar In de Moezel de waterstand steeg tot een waarde die ieder jaar meerdere keren wordt bereikt, werden in een stroomgebied enkele honderden kilometers verderop deze zeer uitzonderlijke waarden bereikt.

Van 1 tot en met 5 januari blijft het wel regenachtig in het stroomgebied maar ook dan zijn de hoeveelheden minder groot dan eerder verwacht. Als dit uitkomt, dan daalt de Rijn in het begin van 2024 verder naar ongeveer 12,5 m op 2 januari en 12 m op 5 januari. Dit blijft natuurlijk nog wel even afwachten want het is nog een week vooruit en misschien dat de weermodellen morgen ineens weer hogere waarden voorzien.

De Maas

Ook in  het stroomgebied van de Maas wordt minder regen verwacht en ik voorzie nu geen afvoer meer die ver boven de 1000 m³ per seconde uit zal gaan stijgen. De komende 3 dagen blijft het al grotendeels droog en de afvoer bij Maastricht kan dan zakken tot ongeveer 750 m³ per seconde op 29 december. Op 29 en 30 december wordt er wel wat meer  neerslag verwacht en dan kan de afvoer wel weer iets stijgen tot tussen de 900 en 1000 m³ per seconde op 1 januari.

Ook in het stroomgebied van de Maas verlopen de eerste dagen van januari niet droog Maar de hoeveelheden blijven beperkt tot zon 10 mm per dag. Dat is waarschijnlijk wnet voldoende om de afvoer wat te laten stijgen zodat rond 5 januari een een afvoer tussen de 1100 en 1200 m³ per seconde mogelijk is. Op grond van de huidige weersverwachting is echter een afvoer tot boven de 1500 m³ seconde nu niet waarschijnlijk.

De IJssel

Gisteren schreef ik al over het hoge water In de IJssel wat extra hoog is vanwege de afvoer vanuit de zijbeken. Ik heb voor het meetstation Olst, langs de Beneden-IJssel, een grafiek gemaakt waarin de bijdrage van de Rijn aan de afvoer is weergegeven gedurende de afgelopen 4 weken.

Afvoer bij Olst.jpg

Vanwege het natte weer in november was de afvoer vanuit de zijbeken naar de IJssel ook eind november al groot met zo'n 100 tot soms 150 m³ per seconde begin december. Bij het eerste hoogwatergolfje wat tussen 14 december en 20 december aankwam, kwam het meeste water van vrij zuidelijk uit het stroomgebied. Het was toen in Nederland enige tijd niet zo heel erg nat en het aandeel van de zijbeken nam tussen 14 en 20 december ook gestaag af tot nog maar zo'n 50 m³/s op het moment dat de piek uit de Rijn bij Olst arriveert.

Daarna daalde de Rijafvoer een paar dagen in afwachting van de grote piek die vandaag bij Lobith aankomt. Als we naar de afvoer bij Olst kijken vanaf 20 december dan zien we dat de daling bij Lobith helemaal niet terug te vinden is in de afval bij Olst. Die is gewoon blijven stijgen en dit is te danken aan de afvoer vanuit de zijbeken die vanuit Gelderland en Overijssel naar de IJssel stromen in dit traject.

Op het hoogtepunt van de beekaanvoer op 24 december was ongeveer 250 m³ per seconde, dat is een kleine 40% van al het water, afkomstig uit de zijbeken. Sinds 24 december is is de hoeveelheid Rijnwater sterk gaan stijgen vanwege de nieuwe hoogwatergolf. Dit water is twee dagen onderweg en daarom weten we nu al dat de bijdrage uit de Rijn op 29/12 ca 1050 m³/s zal zijn.

De afvoer en de waterstand bij Olst zullen dus nog wel twee dagen blijven stijgen maar de komende dagen wordt in Oost Nederland weinig neerslag wordt verwacht en daarom zullen de zijbeken minder water gaan aanvoeren; wat de sterke stijging van de Rijn deels zal compenseren. Je ziet nu al dat het aandeel water vanuit de zijbeken langzaam aan het afnemen is, met op dit moment nog ongeveer 175 m³ per seconde.

De komende 3 dagen zal dat aandeel verder afnemen naar verwacht ik zo'n 100 tot 150 m³ per seconde op het moment dat bij Olst de stand op haar hoogst is. Dat is nog steeds vrij veel en de waterstand bij Olst zal er daarom een zijn, die maar een in de ca 5 tot 7 jaar optreedt, terwijl de stand in de Rijn een hogere frequentie heeft van eens in de 3 jaar.