Hoogwaterbericht 5 januari
De hoogwatergolf in de Maas is in Zuid Limburg over zijn hoogste stand heen, maar daalt vandaag nog maar langzaam, later vandaag sneller. De Rijn stijgt vandaag snel en morgan wat langzamer naar een piek op zondag (NB. eerst stond hier morgen, dat klopt niet); in de loop van de ochtend, net onder de 14,5 m (NAP). In Nederland vandaag nog regen, in de stroomgebieden vrijwel niet, dus geen verdere stijging op komst. Vanaf morgen overal langdurig droog en sterk dalende standen.
De weersituatie
Gisteren is in de stroomgebieden nog zo'n 5 tot 10 mm regen gevallen, alleen het stroomgebied van de Ruhr ontvang wat meer regen. Op de waterstanden in de Rijn en de Maas had deze regen weinig invloed meer. Vandaag trekt een lagedrukgebied over Nederland en dat brengt nogmaals een flinke hoeveelheid neerslag op de al erg natte bodem.
De stroomgebieden van de Maas en de Rijn ontvangen geen regen van dit lagedrukgebied en een verdere stijging hoeven we daarom niet te verwachten. Dit lagedrukgebied is ook het laatste in een lange reeks die rond midden oktober begon en in 3 maanden tijd uitzonderlijk veel regen heeft gebracht. In Nederland viel maar liefst 500 tot 600 mm en dat is ruim het dubbele van wat er gewoonlijk in 3 maanden tijd valt. Nog nooit eerder waren 3 manaden op rij zo nat in een zo groot deel van het land.
Om al het water uit vlakke Nederland af te voeren is niet eenvoudig en levert op veel plaatsen overlast op. Vanuit alle regionale systemen (boezems in Laag-Nederland en beken in Hoog-Nederland) moet dat afgevoerd worden op het hoofdwatersysteem (rivieren en het IJsselmeer) en dat wordt er de komende dagen niet makkelijker op als het hoge water van de Rijn en Maas het hoofdwatersysteem volop gaan vullen.
Een prettige bijkomstigheid is dat de situatie buitengaats tot rust is gekomen en de waterstanden op zee de komende dagen tijdens laagwater veel lager zullen zijn. Daardoor kan er vanuit het hoofdwatersysteem makkelijk gespuid worden op de Waddenzee (vanuit het IJsselmeer) en de Noordzee (vanuit de Rijn en Maas). En het einde van alle overlast is ook in zicht, want de komende twee weken wordt weinig neerslag verwacht dus kan de enorme overvloed aan water rustig worden weggewerkt.
De Rijn
De hoogwatergolf bevindt zich nu ter hoogte van Koblenz. Hier komen de Moezel, die vannacht zijn hoogste afvoer bereikte, en de Rijn samen, die nog tot morgen stijgt. Zodra de aanvoer vanuit de Moezel sneller gaat afnemen dan dat de aanvoer vanuit de Rijn nog toeneemt, wordt het hoogste punt bereikt. De aanvoer vanuit de Moezel is nu ca 1200 m3/s hoger dan bij de vorige golf en die van de Boven-Rijn is ca 600 m3/s lager.
Ondanks dat de golf bij de samenvloeiing ca 600 m3/s groter is dan de vorige golf zal deze toch wat lager bij Lobith aankomen dan de vorige keer. De toestroom vanuit de zijbeken stroomafwaarts vn Koblenz is namelijk lager dan bij de vorige golf en daarom wordt deze golf verder stroomafwaarts minder aangevuld dan de golf van 10 dagen geleden.
Op grond van de hoeveelheid water die zich nu inde Rijn en de zijbeken bevindt verwacht ik dat de stand bij Lobith op ongeveer 14,4 m (NAP) uit gaat komen als de piek passeert. dat is ca 10 tot 15 cm lager dan de vorige golf. De hoogste stand verwacht ik op zondag 7/1 in de ochtend. De afvoer bedraagt ongeveer 7.400 m3/s, ca 150 m3/s lager dan bij de vorige golf.
Na het passeren gaat de stand zondag nog maar langzaam, maar vanaf maandag sneller dalen. Die dag zal ook de 14 m weer onderschreden worden en 2 dagen later op 10/1 de 13 m. Daarna zet de daling gestaag door en waarschijnlijk blijft het lang genoeg droog om de stand weer tot onder de 11 meter te laten zakken.
De IJssel
In de IJssel is de toestroom vanuit de zijbeken weer gestegen vanwege de regen van gisteren en vandaag. Dit water vulde echter tot nu toe precies het dal op in de aanvoer van Rijnwater. Later vandaag gaat de hoeveelheid Rijnwater snel stijgen en samen met de dan nog hoge beekaanvoer loopt de waterstand dan snel op.
Vanaf morgen neemt de beekafvoer echter al weer wat af en als op 8 en 9 januari de piek van Rijnwater passeert zal die beekaanvoer nog verder zijn afgenomen, want na vandaag wordt ook in Oost-Nederland geen regen meer verwacht. De stand bij Zutphen, Deventer en verder stroomafwaarts zal daarom, net als bij Lobith, lager zijn dan bij het vorige hoogwater.
Verder stroomafwaarts, bij kampen, zal de stand beduidend lager zijn omdat daar de vorige keer veel opstuwing optrad vanuit het IJsselmeer. De wind draait nu naar het noordoosten zodat er juist sprake zal van afwaaiing, waardoor de IJssel zijn water makkelijker naar het IJsselmeer kan afvoeren.
De Maas
De Maasafvoer is sinds het passeren van de piek gisteren (ca 1700 m3/s) langzaam gedaald tot ca 1600 m3/s. Er zijn nog wel wat schommelingen en dat wordt veroorzaakt doordat aanvankelijk wel de noordelijke zijbeken waren gaan dalen, maar nog niet de zuidelijke. Zo had de Semois een zeer hoge afvoer en toen dat water aankwam zorgde dat gisteravond nog voor een kleine nieuwe stijging. De 1700 m3/s kwam echter niet meer in beeld.
Inmiddels is ook de Semois gaan dalen en omdat er vandaag geen regen meer valt, gaan de Sambre, Lesse en Ourthe ook steeds sneller dalen. Vanuit Noord Frankrijk is nog wel veel water onderweg en dat komt vandaag pas in de loop van de dag aan, maar tegen die tijd zijn de hierboven genoemde zijbeken al zo snel aan het dalen dat de Maas in totaal ook daalt.
Ik verwacht daarom dat in de loop van de avond de 1.500 m3/s al bereikt wordt en morgenochtend de 1.300 m3/s. Op 7 januari volgt dan de 1.200 m3/s en op 9 of 10 januari zakt de afvoer weer onder de 1000 m3/s. De daling zet daarna nog dagenlang door en omdat het lang droog blijft is de kans groot dat deze doorgaat tot onder de 500 m3/s.
Stroomafwaarts in de Maas hebben de zijrivieren zoals de Geul, Roer, Swalm en Niers ook een relatief hoge afvoer. Dat levert extra water op voor de Maas. Dat zorgt echter niet direct voor een hogere afvoer verder stroomafwaarts. Een zo snel oplopende piek zoals nu door de Maas beweegt, zakt namelijk onderweg ook in.
Omdat uiterwaarden gaan overstromen en de vele Maasplassen gevuld gaan worden verliest de piek onderweg een deel van zijn water. Dat kan wel oplopen tot 200 of 300 m3/s en dat is ook ongeveer de hoeveelheid die de zijbeken aanvoeren. Het betekent dat de afvoer de hele weg tot aan Den Bosch ongeveer even groot blijft.
Een volgend bericht kunt u zondag verwachten.