Regenachtige week, Rijn stijgt nog licht, Maas stijgt ook wat

De maand mei is op weg om een flink natte maand te worden en, met de regen die nog verwacht wordt, zal de vrij droge aprilmaand waarschijnlijk ruim worden gecompenseerd. Vooral het stroomgebied van de Rijn heeft tot nu toe van de regenval geprofiteerd en de waterstand bij Lobith is nu al ruim 1,5 m hoger dan enkele weken terug. Het stroomgebied van de Maas ontsprong tot nu toe aan de meeste regenval, maar daar lijkt de komende dagen wel iets te gaan veranderen. In het waterbericht leest u de verwachtingen voor de rivieren voor komende 1 tot 2 weken.

Vanwege de vakantie vervalt deze week de rubriek Water Inzicht

water van de week

Vooral in het begin van de komende week veel regen in de stroomgebieden

Het weer in West Europa wordt gedomineerd door een complex van lagedrukgebieden dat zich uitstrekt over de Britse Eilanden, Nederland, de Noordzee en het zuiden van Scandinavië. In dit grote lagedrukgebied en in een brede zone er ten zuiden van ontstaan iedere dag talrijke buien, die zich soms ook clusteren tot flinke neerslagzones. Het beeld van Buienradar van deze middag (zie figuur hieronder) maakt het huidige weertype in een oogopslag duidelijk. Iedere stip is een bui en lokaal zijn ook de clusters zichtbaar in de vorm van langgerekte zones of uitgestrekte gebieden zoals boven Zuid Duitsland en de Alpen.

Schermafbeelding 2021-05-16 om 17.51.59.png

De hele afgelopen week is het al een komen en gaan van buien en dat leverde op veel plaatsen meerdere centimeters regen op. In de figuur hierna is de hoeveelheid regen afgebeeld die de afgelopen week in de stroomgebieden is gevallen. Net als vorige week was het zuiden van het stroomgebied van de Rijn het natst. Op veel plaatsen viel er meer dan 3 cm regen en lokaal zelfs meer dan 5. De paarse vlek onder aan het kaartje ligt net aan de zuidzijde van de hoofdkam van het gebergte en de regen die daar valt, stroomt af naar de Po in Italië en blijft dus buiten het bereik van de Rijn.

Verder naar het noorden viel minder regen maar toch was het er natter dan in de vorige week. Toen lag er ten zuiden van Nederland een ca 300 km brede zone die opvallend droog was gebleven. Nu is die zone minder duidelijk zichtbaar en ook in de Ardennen is deze week de eerste serieuze neerslag gevallen. Dat zorgt er nu voor dat ook de Maas wat meer water mag gaan verwachten.

Neerslag stroomgebieden.jpg

Behalve dat het nat is in de stroomgebieden, blijft het dit jaar tot nu toe ook relatief koud. Voor de Alpen betekent dat dat de sneeuw van de afgelopen winter nog nauwelijks is gaan smelten. Gewoonlijk is mei de maand dat veel sneeuw smelt, vooral tussen de 1500 en 2500 m hoogte, maar dit jaar is het zo koud dat er van smeltwater nog nauwelijks sprake is.

De sneeuwlaag is de afgelopen dagen zelfs nog wat verder aangegroeid en op veel plaatsen ligt nu ruim meer dan gemiddeld in deze tijd van het jaar. Als het later deze maand wel warmer wordt en er valt dan ook nog steeds veel regen, dan kan dat een flinke hoeveelheid smeltwater opleveren in een vrij korte tijd. De komende dagen is daar in de Alpen nog geen sprake van, want het blijft aan de koude kant en boven de 1500 m zal nauwelijks sneeuw smelten.

In heel West Europa houdt de buiigheid de komende 3 tot 4 dagen nog aan. Het lagedrukgebied trekt namelijk pas dinsdag langzaam naar het noordoosten weg in de richting van Scandinavië. Tegelijkertijd breidt een hogedrukgebied vanaf de Azoren zich uit naar West en Midden Europa. Vanaf woensdag neemt de buigheid in de stroomgebieden daarom af en donderdag en vrijdag verlopen waarschijnlijk droog. Tot die tijd is er op veel plaatsen weer zo'n 2 tot 3 cm regen gevallen, in Zuid Duitsland en Oost Frankrijk waarschijnlijk 5 cm of nog wat meer. Voldoende om de rivieren nog wsat verder te laten stijgen.

Na vrijdag wordt het onduidelijk hoe het weer zich ontwikkelt. De kans is het grootst dat het hogedrukgebied zich weer wat terugtrekt, waarna nieuwe regengebieden vanaf de Atlantische Oceaan het continent kunnen bereiken. De meeste regen lijkt dan opnieuw in Zuid Duitsland en Zwitserland te gaan vallen. Maar het zou ook kunnen dat het hogedrukgebied zijn greep verder versterkt op het weer en de buiigheid niet zo snel weer terug keert. 

Rijn stijgt de komende dagen langzaam nog wat verder, naar 9,5 m of nog iets meer

Na een klein watergolfje waarbij de waterstand bij Lobith tot ca 9,1 m +NAP steeg, is het peil in de loop van de afgelopen week eerst weer wat gezakt, maar daarna opnieuw gaan stijgen. De piek van dit tweede golfje bevindt zich nu ongeveer bij Koblenz en zal over een dag of 2 bij Lobith aankomen. Veel stijgt het peil niet, iedere dag komt er maar ca 5 cm bij, tot een hoogste stand van ca 9,5 m op woensdag of donderdag. De afvoer die nu ca 2150 m³/s bedraagt zal dan gestegen zijn tot ca 2300 m³/s. Daarna stabiliseert het peil, of daalt iets om daarna opnieuw wat te gaan stijgen.

De volgende stijging is van de regen die vandaag en morgen in het stroomgebied valt. Het levert in Zuid Duitsland een nieuw golfje op dat vervolgens in een dag of 6 naar Nederland beweegt. Afhankelijk van de stijging van de zijrivieren die in Midden Duitsland in de Rijn uitkomen stijgt de stand naar ca 9,7 m in het komend weekend; de afvoer zal dan tot iets onder de 2500 m³/s zijn gestegen. Daarna ziet het er naar uit dat de waterstand eerst weer wat gaat dalen, als gevolg van de wat drogere periode die vanaf woensdag t/m vrijdag aanbreekt. 

De kans is echter groot dat er in het volgend weekend ook weer flink wat regen kan gaan vallen in het zuiden van het stroomgebied. Als dat uit komt is een nieuwe stijging later in de week na volgend weekend goed mogelijk en wellicht dat dan ook de 10 meter overschreden gaat worden.

Maas gaat de komende dagen iets stijgen

Tot enkele dagen geleden bleef het stroomgebied van de Maas grotendeels buiten de plaatsen waar in West Europa de meeste regen viel. Het is een opvallend patroon dat ook vorig jaar en het jaar daarvoor steeds langdurig aanhield. Sinds enkele dagen is er echter wel wat verandering in het weerpatroon gekomen, want de regenzones trekken nu wel over de Ardennen.  De grote zijbeken van de Maas die daar ontspringen zijn de afgelopen 2 dagen daarom al licht gaan stijgen.

De afvoer bij Maastricht was in de afgelopen week tot onder de 100 m³/s gezakt, wat laag is voor de tijd van het jaar. Gewoonlijk wordt deze afvoer pas medio juni onderschreden. De regen van de afgelopen dagen heeft de afvoer nu echter al weer tot net boven de 100 m³/s opgetild en het ziet er naar uit dat de afvoer de komende dagen nog wat verder stijgt. 

In de Ardennen wordt de komende 3 dagen nog zo'n 3 tot 4 cm regen verwacht en dat zou genoeg moeten zijn om de Maas naar ca 200 tot 250 m³/s te laten stijgen in het midden van de komende week. Die wat hogere afvoer zal niet heel lang aanhouden, want vanaf donderdag t/m zaterdag valt er waarschijnlijk weinig regen en dan kan de afvoer weer zakken tot onder de 150 m³/s. De verwachting voor de wat langere termijn is nu nog onduidelijk.