Vanaf de Kerstdagen nieuwe hoogwatergolven
Deze nacht passeert in de Rijn de tweede hoogwatergolf van het winterseizoen met bij Lobith een stand van circa 13,35 m (NAP). Vanaf morgen gaat het peil daar eerst een dag of 5 dalen tot net iets onder de 12 m. Vanaf vrijdag de 22e verwacht ik weer een stijging naar een nieuwe hoogwatergolf tussen kerst en nieuwjaar, die nog wel eens flink hoger uit zou kunnen vallen. Het stroomgebied van de Maas, dat deze week geen hoogwatergolf had, doet dan wel volop mee, met vanaf vrijdag veel regen en zeer waarschijnlijk een hoogwatergolf rond de kerstdagen. In het waterbericht leest u de details.
Water van de week
Hoge druk maakt al snel weer plaats voor actieve lagedrukgebieden
Nadat de tweede week van december zeer nat was verlopen met vooral In Zuid Duitsland, Zwitserland en Oost Frankrijk erg veel neerslag, verscheen er deze week plotseling een sterk hogedrukgebied boven Frankrijk waardoor neerslaggebieden met een grote boog om de stroomgebieden heen moesten trekken. Het leverde een grotendeels droge week op, waardoor dat de waterstanden in de Boven-Rijn weer konden gaan dalen en ook de Moezel die nog vrij hoog kwam, is inmiddels weer gaan dalen.
In het stroomgebied van de Maas was het de afgelopen dagen ook droog, maar daar was in de tweede week van december al veel minder neerslag gevallen, zodat de waterstanden er nauwelijks gestegen waren en een hoogwatergolf uit bleef.
Het hogedrukgebied trekt zich de komende dagen terug naar de Atlantische Oceaan en dat maakt de weg vrij voor een groot lagedrukgebied dat zich voor langere tijd boven Scandinavië gaat nestelen. Ten zuiden van dit grote lagedrukgebied trekken vanaf dinsdag een aantal zogenaamde randstoringen langs die net ten noorden van Nederland en Duitsland naar het oosten trekken. Ze brengen veel neerslag en later in de week ook veel wind; met mogelijk op vrijdag zelfs een storm.
De zwaarte van stormen is meerdere dagen van tevoren echter altijd nog moeilijk nauwkeurig in te schatten, want het hangt van de precieze baan van zo'n storing af waar de wind het meest aan gaat trekken. Wat de neerslag betreft is het echter al wel vrijwel zeker dat het erg nat gaat worden. Dat is anders dan ik in mijn vorige bericht heb beschreven, want het zag er eerst naar uit dat er wel weer regen zou komen, maar dat het met de hoeveelheden nog wel mee zou vallen.
Iedere nieuwe run van de weermodellen liet de afgelopen dagen echter een steeds natter beeld zien en inmiddels is het dus vrij zeker dat er van dinsdag 19 tot en met zondag 24 december veel regen gaat vallen. De natste dagen lijken vrijdag 22 en zaterdag 23 december te worden, als een brede zone van noordwest naar zuidoost precies over de stroomgebieden loopt. In de Ardennen kan op deze dagen zo'n 60 tot 80 mm regen vallen en in de Duitse middelgebergten zelfs nog meer tot 100 of zelfs 120 mm.
Het blijft natuurlijk nog afwachten of dit echt uit gaat komen en misschien dat de komende uitvoer van het weermodel weer op een wat lagere neerslagsom uit gaat komen. Als deze hoeveelheden inderdaad gaan vallen dan zullen de rivieren vrijwel zeker hoger uit gaan komen dan ze de afgelopen weken zijn geweest. Zoals het er nu naar uitziet wordt het vanaf maandag 25 december een aantal dagen minder nat, zodat de situatie in de stroomgebieden weer wat tot rust kan komen.
Rijn daalt een dag of 5, daarna weer stijgend naar een nieuw hoogwater.
Vannacht, de nacht van zondag op maandag, passeert de tweede hoogwatergolf van dit seizoen bij Lobith. De stand steeg tot ca. 13,35 m boven NAP en de afvoer bereikte een waarde van 5.900 m³ per seconde. Dat is 20 cm en 200 m³ meer dan de vorige golf eind november.
Dankzij deze 200 m³ meer kwam deze golf uit op de 115 de plek van alle hoogwaters sinds 1900. De golf van november kwam uit op plek 135. Dat betekent dat de huidige hoogwatergolf er een is die gemiddeld zo eens per jaar voorkomt.
De golf werd vooral gevoed vanuit het zuiden van het stroomgebied waar in Zwitserland en Zuid Duitsland zeer veel regen was gevallen. In de Boven-Rijn werd ook een afvoer bereikt die maar eens in de 2 tot 2,5 jaar voorkomt. Verder stroomafwaarts was ook aardig wat regen gevallen maar geen uitzonderlijke hoeveelheden en de zijrivieren die hier ontspringen waren slechts licht gestegen. Alleen de Moezel bereikte nog een vrij hoge afvoer omdat ook in het oosten van Frankrijk veel regen was gevallen.
De weermodellen hadden dit neerslagpatroon, met veel nattigheid in het zuiden en minder in het noorden, zo’n 10 dagen geleden al ongeveer voorspeld. Daardoor was het vrij goed mogelijk al vrij lang van tevoren de uiteindelijke waterstand voor Lobith in te schatten. Ook het droge weer van de afgelopen week hadden de modellen al lang van tevoren in de gaten zodat het ook duidelijk was dat is stand na vandaag niet nog verder zou stijgen. Ik ben benieuwd of de modellen het weer voor de komende week ook weer zo goed hebben berekend, maar dat weten we natuurlijk volgende week pas.
De eerste regen bereikt dinsdagmiddag 19/12 het stroomgebied. Dat zijn nog geen grote hoeveelheden en de invloed op de Rijn is dan nog niet zo groot. Woensdag valt het ook nog wel mee met de regenval, maar vanaf donderdag wordt het echt nat en vooral vrijdag 22 t/m zondag 24/12 gaat er erg veel regen vallen. Anders dan de vorige keer krijgt nu het noordelijk deel van het stroomgebied meteen al veel regen. Het eerste water arriveert daarom al op vrijdag of zaterdag bij Lobith. Tegen die tijd is de stand tot ongeveer 12 m gezakt en bedraagt de afvoer ongeveer 4400 m³ per seconde.
De dagen daarna stijgt de stand eerst langzaam met ongeveer 25 cm per dag maar vanaf maandag, eerste Kerstdag, gaat het sneller en zoals het er nu naar uitziet wordt ergens tussen 28 en 30 december de hoogste stand bereikt. Op grond van de huidige verwachting is een stand boven de 14 m goed mogelijk. Ik houd het er voor nu op dat de stand ergens tussen de 13,75 en 14,5 m uit kan komen.
De afvoer daarbij is nog een flink stuk hoger dan tijdens de afgelopen golf en bedraagt tussen de 6500 en 7500 m³ per seconde. Dat zou dan een hoogwatergolf zijn die in Nederland gemiddeld zo eens in de 2 tot 3 jaar optreedt. Maar een slag om de arm is uiteraard nog op zijn plaats, want de meeste regen gaat pas in de tweede helft van de komende week vallen en het weerpatroon kan nog wel anders uitpakken dan de modellen nu voor ogen hebben. De komende dagen wordt het nog even afwachten hoe de situatie zich precies ontwikkelt.
Maas daalt nog een paar dagen, waarschijnlijk rond de kerstdagen een hoogwatergolf.
In een van mijn hoogwaterberichten van de afgelopen week schreef ik dat de kans op een hoogwater rond kerst dit jaar onwaarschijnlijk was, maar het ziet er nu toch naar uit dat de weermodellen een andere situatie in petto hebben dan waar het een paar dagen geleden nog op leek uit te komen. Sorry aan de waterbeheerders die op grond van mijn eerdere bericht meteen een vakantie geboekt hadden; het wordt dus toch nog spannend rond kerst.
De kans is ineens groot geworden dat er precies tijdens de Kerstdagen een hoogwater tot ontwikkeling komt. De exacte situatie is echter nog moeilijk in te schatten en zal pas in de loop van de week duidelijk worden.
In het stroomgebied van de Maas is de afgelopen twee weken veel minder regen gevallen dan bij de Rijn en van een hoogwatergolf was bij de Maas dan ook geen sprake. De afvoer was met ca 600 m3/s wel vrij hoog voor de tijd van het jaar, maar daalde de afgelopen dagen terwijl de Rijn juist steeg. De komende dagen zet de daling nog even voort tot een afvoer van iets onder de 500 m³ per seconde.
Vanaf dinsdag gaat de eerste regen vallen in het stroomgebied maar nog geen grote hoeveelheden en de woensdag lijkt zelfs nog grotendeels droog te verlopen zodat tot donderdag de afvoer nog niet of nauwelijks tot boven de 500 m³ per seconde zal stijgen. De donderdag en vrijdag verlopen al veel natter in het stroomgebied en de afvoer kan er op zaterdag 23/12 daarom als stijgen tot 1000 m³ per seconde.
Zoals het er nu naar uitziet valt de meeste regen op zaterdag 23 en zondag 24 december en als dat uitkomt dan zou de afvoer op eerste kerstdag kunnen stijgen tot mogelijk 1500 m³ per seconde. Dit is echter nog maar in allereerste ruwe schatting en in de loop van de week zal meer duidelijk worden over hoeveel neerslag er precies gaat vallen en later in de week is er wat meer te zeggen over hoe hoog de afvoer dan kan komen.
Zoals het er nu naar uitziet wordt het ook in het stroomgebied van de Maas vanaf eerste kerstdag weer een aantal dagen droog en als dat uitkomt zou dat betekenen dat vanaf tweede kerstdag de afvoer ook weer gaat zakken. Maar ook dit is op dit moment nog lang niet zeker. In ieder geval een situatie om goed In de gaten te houden.
Vanwege de grote kans op nieuwe hoogwatergolven zal ik deze week wat vaker een bericht opstellen. Een volgend bericht kunt u daarom dinsdag of woensdag verwachten, als er waarschijnlijk meer duidelijkheid is over de hoeveelheid regen die in de tweede helst van de week gaat vallen.