Vanaf dinsdag een wat langere droge periode en weer dalende waterstanden
De lange natte periode, die al vanaf half oktober aanhoudt, is nu bijna ten einde. Vandaag en morgen valt er nog regen in de stroomgebieden, wat nog wat extra water oplevert bovenop de hoge afvoeren van dit moment. Maar vanaf dinsdag wordt het een aantal dagen droog en kunnen de rivierafvoeren weer gaan zakken. De Rijn zal naar verwachting rond 13,25 m (NAP) uitkomen de Maas is ook hoog, maar blijft onder de 1000 m³ per seconde.
De rubriek water inzicht ontbreekt deze week.
water van de week
Een kort intermezzo van hoge druk.
Een lange reeks van lagedrukgebieden is in de afgelopen 5 weken vanaf de Atlantische Oceaan in de richting van Europa getrokken en tal van neerslaggebieden hebben in die tijd veel regen gebracht. Opvallend veel regen viel in de kuststreek van Nederland, waar vanaf half oktober op sommige plekken meer dan 350 mm regen is gevallen. Dat is net zoveel als er gewoonlijk in 3 tot 4 maanden tijd valt.
Het verschil met het zuidoosten van het land was ook opvallend groot; in het zuiden van Limburg viel in deze periode slechts 150 mm regen. Voor een maand tijd is dat nog steeds vrij veel, maar duidelijk veel minder dan langs de kust. In de stroomgebieden was het vooral de afgelopen 10 dagen erg nat waardoor de waterstanden flink konden stijgen. Zowel in de Maas als de Rijn zijn kleine hoogwatergolven ontstaan.
Op dit moment ligt er een lagedrukgebied bij Schotland dat de komende twee dagen in zuidoostelijke richting Over Nederland naar het zuidoosten trekt en voorlopig voor de laatste keer regen brengt in onze omgeving. De meeste regen valt in een brede band net ten noorden van het stroomgebied van de Rijn maar verder zuidelijk blijft het ook niet droog. Het is voorlopig de laatste regen want er volgen daarna een paar droge dagen. Dit hangt samen met een hogedrukgebied dat zich opbouwt op de Atlantische Oceaan ten westen van het Verenigd Koninkrijk.
Het hogedrukgebied lijkt geen lang leven beschoren, want al vrijdag lukt het een nieuw lagedrukgebied om ten noorden van dit hogedrukgebied langs in de richting van Scandinavië te trekken. Regenzones blijven eerst nog noordelijk van de stroomgebieden maar vanaf het weekend kunnen ze ook alweer zuidelijker doordringen, waardoor er opnieuw regen kan vallen.
Het is nog niet helemaal duidelijk wat er daarna gaat gebeuren: Het Europese weermodel verwacht een nieuwe natte periode met in het weekend en direct daarna vrij veel regen. Als dat uitkomt, kunnen de rivieren weer gaan stijgen. Het Amerikaanse model ziet het anders en verwacht dat zich een meer noordelijke, koelere luchtstroming instelt met minder neerslag en vooral in de middelgebergte mogelijk ook sneeuw. Het Duitse weermodel volgde tot gisteren het Europese maar is nu omgeslagen naar het Amerikaanse model.
Het blijft dus nog even armpje drukken tussen de modellen en pas in de loop van de week zal duidelijk worden wie aan het langste eind trekt. Voor dit moment is het enige waar we op moeten letten de hoeveelheid regen die er tot en met morgen gaat vallen. Het water hiervan komt namelijk nog boven op de hoogwatergolf die nu onderweg is. Vanaf dinsdag volgen er een aantal droge dagen en neemt de aanvoer van water naar de Rijn en de Maas duidelijk af.
Rijn stijgt naar een hoogste stand van circa 13,25 m (NAP) op woensdag 22/11.
De Rijn is de afgelopen week sterk gestegen en staat nu al bijna 3 m hoger dan een week geleden. De vele regengebieden hebben in het hele stroomgebied de zijrivieren van de Rijn Laten stijgen. Vooral de Bovenrijn heeft een vrij hoog peil bereikt en ook de Moezel is sterk gestegen. Andere grotere zijrivieren zoals de Main en Ruhr en een aantal kleinere zoals de Sieg, Lahn en Ahr zijn niet zo sterk gestegen. De meeste regen viel dan ook in het zuiden van Duitsland en heet oosten van Frankrijk waar de Bovenrijn en Moezel ontspringen.
Vandaag en vooral morgen kan er nog wat regen vallen; opnieuw verspreid over het hele stroomgebied waardoor een aantal zijrivieren weer wat kan stijgen. Het zijn geen grote hoeveelheden, maar het komt boven op de hoogwatergolf die nu onderweg is. De golf in de Bovenrijn is vrij lang geworden en de piek bevindt zich nu nog tussen Mannheim en Mainz. Morgen In de loop van de dag komt deze bij Koblenz aan waar op dat moment ook de afvoer vanuit de Moezel ongeveer zijn hoogste waarde bereikt.
Vanaf daar is de golf nog ongeveer twee dagen onderweg tot Lobith, wat betekent dat deze woensdag in de loop van de dag aan zal komen. Op grond van de hoeveelheid water die zich nu ion de rivieren bevindt en wat er de komende 24 uur nog bijkomt, verwacht ik dat de waterstand dan tot ongeveer 13,25 m boven NAP zal zijn gestegen. Mocht de neerslag beperkt blijven dan wordt het wat minder. En veel hogere stand verwacht ik eigenlijk niet want er valt eerder wat minder regen dan meer dan nu wordt verwacht. De afvoer tijdens de piek bedraagt dan ongeveer 5750 m³ per seconde.
Na het passeren van de piek gaat de waterstand langzaam dalen en in de loop van vrijdag verwacht ik dat de 13 m (NAP) weer wordt onderschreden en op zondag zal de 12,5 m (NAP) bereikt worden. In het begin van de week daarna zet de daling door tot onder de 12 m in de loop van maandag 27 of dinsdag 28/11.
Daarna wordt het onduidelijk wat er gaat gebeuren: op grond van de verwachting van het Europese weermodel wordt het vanaf het weekend en het begin van volgende week namelijk opnieuw nat in het stroomgebied en als dat uitkomt zou de waterstand vanaf woensdag of donderdag in die week (rond 30/11) weer kunnen gaan stijgen.
Als we echter de verwachting van het Amerikaanse weermodel volgen dan valt er veel minder neerslag en neemt ook de kans op sneeuw in de middengebergte toe waardoor de Rijn waarschijnlijk minder water te verwerken krijgt en de waterstand aan het eind van de maand blijft dalen. Volgende week is hierover meer duidelijkheid te geven.
Een afvoer van boven de 5500 m3/s in november is vrij uitzonderlijk, maar is sinds 1900 al wel ongeveer 10 keer eerder voorgekomen. De hoogste afvoer werd in 1998 bereikt toen steeg de Rijn tot bijna 9500 m³ per seconde. En nog twee keer, in 1924 en 1930 steeg de afvoer ook tot boven de 9.000 m3/s. In de afvoerreeks van de Rijn is voor november geen trend zichtbaar dat hoge afvoeren tegenwoordig vaker voorkomen dan vroeger; eerder is er sprake van een lichte afname.
De gemiddelde afvoer zal deze maand ook erg hoog eindigen, de Rijn voerde namelijk ongeveer tweed keer zoveel water af als in een gemiddelde novembermaand. Maar ook dat is niet bijzonder en ook hier gingen al zo'n 10 jaren ons voor, met ook daar 1998 met de hoogste gemiddelde afvoer. Ook bij de gemiddelde afvoeren zien we geen trend dat ed Rijn tegenwoordig in deze maand meer water afvoert. Sinds 1900 zijn er wel soms perioden met meer n minder, maar over de hele meetreeks verandert er opvallend weinig.
Maas blijft nog even relatief hoog maar niet boven 1000 m³ per seconde.
De Maas schommelde de hele afgelopen week tussen de 700 en 850 m³ per seconde. Er passeerden regelmatig neerslaggebieden maar de meeste regen viel net buiten de Ardennen en daardoor bleef de toevoer van water naar de Maas beperkt.
Ten zuiden van de Ardennen in Noord Frankrijk viel wel veel regen en daardoor is de Maas in Noord Frankrijk vrij sterk gestegen. Vanuit the Lesse, Sambre en Ourthe, die in de Ardennen ontspringen, bleef de afvoer echter beperkt. Daarom werd de 1000 m³ per seconde toch niet bereikt al leek het er een aantal keer wel op, als er regengebieden naderden, dat het net wel zou gebeuren. Maar dan bleef de neerslag toch te beperkt.
Ook de regen die later vandaag en morgen nog in het stroomgebied valt zal slechts voor een beperkte aanvoer van extra water zorgen. Daarom verwacht ik dat het voldoende is om de huidige afvoer op ongeveer hetzelfde niveau te houden, of alleen licht te laten stijgen. Mogelijk is 900 m³ per seconde op 21 november nog wel mogelijk voordat de afvoer weer gaat dalen; maar 1000 m³ per seconde zal ook nu waarschijnlijk niet bereikt zal worden.
Ook in het stroomgebied van de Maas volgt nu een aantal droge dagen en pas vanaf vrijdag of zaterdag kan er weer wat regen vallen. Tegen die tijd zal de Maasafvoer weer gedaald zijn tot ongeveer 600 m³ per seconde. Op dit moment is het nog onduidelijk wat er vanaf het weekend gaat gebeuren.
Het Europese weermodel, dat meestal het meest betrouwbare is op deze termijn, verwacht dat het opnieuw nat gaat worden. De afvoer kan dan in de week na het volgend weekend weer kan stijgen. Maar als we het Amerikaanse weermodel volgen dan zou de afvoer juist blijven dalen omdat er volgens deze verwachting geen grote hoeveelheden regen worden verwacht. Volgende week hierover meer.
In de loop van de week zal ik nog een extra berichtje op de site plaatsen als de hoogste stand is bereikt. Ik stuur daarover geen mail. Mocht het anders uitpakken dan verwacht, dan zal ik iedereen daar wel op attenderen.