zondag 8 oktober 2017
Rustig weer op komst met weinig neerslag en dalende waterstanden
De afgelopen week volgden de lage drukgebieden met daarbij actieve neerslagzones elkaar in snel tempo op. Aan dat weertype komt in de loop van de komende week een einde want het wordt stabieler, met weinig neerslag en ook hogere temperaturen. Voor zover de weersverwachtingen nog redelijk betrouwbaar zijn, een dag of 10 vooruit, lijkt dit rustige weer zich voort te zetten. De rivieren zullen daar op reageren, met langzaam dalende afvoeren en waterstanden. De Rijn heeft nog wel wat water te verwerken en stijgt de komende dagen eerst nog wat. De Maas gaat meteen al langzaam dalen.
Rijn stijgt bij Lobith tot net onder de 9 meter
Ondanks de vele neerslagzones die passeerden is de Rijn de afgelopen week niet meer dan ca 75 cm gestegen. De meeste regen viel dan ook in het noorden van Duitsland en daar vandaan ontvangt de Rijn niet heel veel water. In Zuid en Midden Duitsland viel minder neerslag en dit leidde tot slechts een beperkte extra aanvoer naar de Rijn. De stand bij Lobith bedraagt nu 8,75 m +NAP en daar komt de komende 2 tot 3 dagen nog ca 20 cm bij.
De eerste helft van deze week passeren nog wel enkele kleinere neerslagzones, maar dat heeft op de Rijn nauwelijks effect. Vanaf woensdag gaat de waterstand bij Lobith daarom weer langzaam dalen en in het komende weekend verwacht ik dan een stand van ca 8,5 meter. Omdat het droge weer waarschijnlijk langer aanhoudt, zal de stand ook in het begin van de daarop volgende week nog verder dalen.
De waterstanden in de Rijn vertonen dit jaar een bijzonder verloop. Gedurende de afgelopen zomer waren de waterstanden namelijk gemiddeld hoger dan gedurende de winter. Normaliter zijn de standen juist in de winter ca 1 meter hoger dan in de zomer, maar nu was het omgekeerd en was de stand in de zomer ca 50 cm hoger. Niet dat in de afgelopen zomer de standen zo hoog waren, het was juist de winter die opviel door de zeer lage standen. De zomer had ongeveer gemiddelde standen.
Verder viel op dat in deze zomer de waterstanden nooit erg ver weg zakten omdat de droge perioden nooit langer duurden dan een dag of tien. Na zo'n droge periode viel dan weer ergens in het stroomgebied weer een flinke hoevelheid regen, zodat de stand weer opveerde. Ook nooit voor erg lang, zodat er ook geen sprake was van hoogwater. Dit heeft tot gevolg gehad dat in deze zomer de hoogste en laagste stand bij Lobith erg dicht bij elkaar lagen.
Maas schommelt nu rond 100 m3/s en daalt langzaam deze week
Het stroomgebied van de Maas ontving in het midden van de afgelopen week nog aardig wat regen en dat leverde een afvoerpiekje op bij Borgharen van ca 170 m3/s. Niet uitzonderlijk, maar na de lange droge zomer (en voorjaar) is het goed om te zien dat de regengebieden de Maas weer weten te vinden. Dat was nog iets wat deze zomer uitzonderlijk was, dat in het stroomgebied van de Rijn telkens weer voldoende neerslag viel om de stand niet te ver te laten zakken, terwijl de Maas iedere keer buiten schot bleef als een flinke regenzone naderde. Dat patroon lijkt sinds enkele weken doorbroken te zijn.
De komende week blijft het grotendeels droog in het stroomgebied van de Maas en daarom zullen de afvoeren langzaam dalen. Omdat de zonnekracht niet sterk meer is in deze tijd van het jaar, is er nauwelijks meer verdamping en daarom zal de Maasafvoer maar langzaam dalen. Aan het eind van de week verwacht ik dan een gemiddelde afvoer van ca 75 m3/s.
Twee weken terug schreef ik over de stuwen in de Waalse Maas die vanwege onderhoud zijn gestreken. Een lezer van de berichten wees mij op de fraaie beelden die op internet te vinden zijn van de situatie daar ter plekke. In de volgende twee sites zijn deze te vinden: fotos en fimpjes. Nu de stuwpanden leeg zijn gelopen, stroomt de rivier weer vrij af. Als de stuwen in werking zijn, stuwen zij het water ca 2,5 meter op en is het dit voorkomt dat het laagwater wordt, ook als er bijna geen afvoer is. Nu de stuwen niet werken is goed te zien hoe de rivier er eigenlijk uit zou zien bij een lage afvoer. We zien een smalle rivier is, met een grindbodem, waar het water zich een weg overheen zoekt met kleine stroomversnellinkjes. Een soort van forse bergbeek. Hij lijkt ook wel op de Grensmaas in Nederland, die bij lage afvoeren ook tussen grindbanken door stroomt.
De Grensmaas is nu het enige traject van de Maas (van ca 35 km lang) tussen Noord Frankrijk en Nederland, wat niet gestuwd is. Ooit waren er trouwens wel plannen om ook in de Grensmaas stuwen te bouwen, maar die plannen werden opgehouden omdat de 1e wereldoorlog uitbrak. Na die oorlog wilde Nederland wel met de bouw beginnen, maar Belgie had het in de oorlog zo zwaar te verduren gehad dat men daar niet meteen aan kon beginnen. Nederland heeft toen op eigen grondgebied langs Vlaanderen parallel aan de Maas het Julianakanaal aangelegd, waar de scheepvaart gebruik van kon maken. Dit maakte de aanleg van stuwen in de Maas vervolgens onnodig, temeer omdat Belgie ondertussen ook met de aanleg van het Albertkanaal was begonnen.