Zware buien zorgen voor wateroverlast en een lichte stijging van de Rijn
Zware buien zorgden in delen van Nederland voor een groot waterballet. Vooral in stedelijke gebieden en hellende gebieden met open akkerland leidt dat al snel tot wateroverlast. Ook in Duitsland viel veel regen en daarom gaat de Rijn de komende dagen weer stijgen. Ook de komende dagen wordt nog flink wat regen verwacht en zo blijft de afvoer aan de hoge kant voor het jaar. Vanaf de tweede helft van de volgende week zou er een wat langere droge periode aan kunnen breken.
Weersituatie
Gistermiddag en -avond trokken zware buien over Nederland en de landen om ons heen. De zwaarste buien vielen in de grensregio tussen Nederland en Duitsland en vooral Limburg kreeg erg veel neerslagwater te verwerken. Lokaal traden beken buiten hun oever en buffers in Limburg, die bedoeld zijn om de wateroverlast te verminderen, dreigden te overstromen; of deden dat ook daadwerkelijk. Maar ook lokaal in Duitsland waren er problemen met veel water, vooral in de steden en de hellende gebieden. In België viel minder regen en waren er (voor zover ik weet) geen problemen in de bewoonde gebieden.
De neerslagkaart van Kachelmannwetter laat goed zien dat de meeste regen viel aan de noordkant van het regengebied. Hier lag de grens tussen warme lucht in het noorden en koelere lucht die vanuit het zuidwesten vanaf de Atlantische Oceaan Europa instroomde. Op veel plaatsen viel zo'n 20 tot 30 mm regen en lokaal in de gebieden met de zwaarste buien 50 mm.
Schermafbeelding 2024-05-03 om 12.53.00.png
De Rijn
Vooral het grote gebied waar 20 tot 30 mm viel heeft invloed op de waterstanden in de rivieren en de Rijn ontvangt voldoende water voor een nieuwe stijging van ca 1 meter bovenop de huidige stand van 9,4 m. De komende dagen wordt het nog niet droog en vooral op 6 en 7 mei kan er in delen van Duitsland nog een keer flink wat regen vallen. Als dat uitkomt, kan de stand nog water verder omhoog naar ca 10,75 m tussen 10 en 12 mei. De afvoer die nu ca 2.350 m3/s bedraagt zal dan tot ca 3.200 m3/s zijn gestegen, wat flink wat meer is dan de gemiddelde afvoer voor deze tijd van het jaar (ca 2.200 m3/s).
De Maas
De Maas krijgt minder water te verwerken dan de Rijn. De regen gisteren kwam namelijk uit het oosten en in de Ardennen waren de neerslaghoeveelheden daarom niet zo groot. Ik verwacht daarom dat de afvoer, die gisteren ca 225 m3/s bedroeg, niet veel hoger zal komen dan ca 300 m3/s. De komende 4 dagen blijft het nog nat in het stroomgebied en rond 8 mei kan afvoer daardoor wellicht nog iets hoger worden, maar een hoogwater zal er niet inzitten, daarvoor zijn de hoeveelheden te beperkt.
Limburg en de Geul
In Limburg waren er gisteren lokaal ook flinke problemen, dat had niet te maken met de Maas en ook in de grotere beken zoals de Geul en de Ruhr ontstond geen hoogwater. Alleen enkele kleinere beken, die precies onder een grote wolkbreuk lagen kon het peil soms wel flink oplopen met een lokale overstroming tot gevolg.
De meeste overlast deed zich voor in de stedelijke gebieden waar het water op verhard oppervlak valt en als dat niet snel genoeg weg kan stromen, zorgt dat al snel voor enkele decimeters water op straat. In hellende gebieden stroomt het water dan ook nog eens naar het laagste punt, waardoor er daar een optelsom is van water en het niveau nog hoger kan komen.
Het geuldal kwam ook weer in het nieuws, maar nu was het zeker niet de Geul die voor overlast zorgde. In het Waalse deel van het stroomgebied viel zelfs maar weinig regen (<10 mm) zoals de kaart hieronder laat zien. De bronnen van de Geul liggen vlakbij het symbooltje van de E40 ten noorden van Eupen.
Schermafbeelding 2024-05-03 om 12.58.50.png
De overlast in het Geuldal ontstond vooral door het water dat via wegen vanaf het hellende terrein naar beneden stroomt en zich onderaan in het dal verzamelt. Daarbij zijn veel akkers in het heuvelland nu nog kaal. Gewassen zoals maïs en aardappelen worden pas rond deze tijd gezaaid of gepoot en de akker ligt er daarom nu nog kaal bij. Mei is daarom voor dergelijke overlast in Limburg een beruchte maand. De buien kunnen vanaf deze tijd van het jaar namelijk al heel fors uitpakken, veel meer dan in de winter, en als er dan geen vegetatie is die het tegen kan houden ontstaan er snel problemen.
Om deze problemen het hoofd te bieden zijn er onderaan veel hellingen buffers gebouwd die het afstromende water op moeten vangen. Dat gaat goed totdat de buien zo zwaar worden en de hoeveelheid aanstromend water zo groot wordt dat de buffers vol zijn en het water alsnog door stroomt.