zondag 8 juli 2018
Droogte Nederland houdt nog zeker week aan, rivierafvoer niet extreem laag
Het droge weer in Nederland houdt voorlopig nog wel 10 dagen aan. Alleen dinsdag en woensdag kan er wat regen vallen, maar de hoeveelheden zijn klein. Pas voor het midden van de week daarna is er een wat grotere kans op een weersomslag.
Het weer in West Europa wordt al maandenlang bepaald door een gordel van hoge druk ten noorden van ons. Daarom is er een overwegend noordoostelijke wind, die droge lucht aanvoert. Soms trekt het hoge drukgebied zich wat terug op de oceaan en draait de wind naar het noorden, maar het hoge drukgebied weet niet van wijken, en keert dan later weer terug. Vooral omdat het zo lang aanhoudt is dit een zeer afwijkend weerpatroon.
Gewoonlijk zijn hoge drukgebieden op die plaats niet zo standvastig en bewegen ze na verloop van tijd door naar het oosten. De motor achter de beweging van hoge en lage drukgebieden boven Europa is de westelijke luchtstroming die gewoonlijk over het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan van west naat oost beweegt. Lage drukgebieden, die op de Oceaan ontstaan, worden in die stroming meegenomen en brengen neerslag naar onze omgeving. Sinds enkele maanden is dit proces veel minder actief dan gewoonlijk.
Als we de luchtdrukverdeling (zie kaart rechts) van dit moment bekijken, dan valt ook op dat de hele noordelijke Atlantische oceaan onder het hoge drukgebied (oranje op de kaart) schuil gaat en er vrijwel geen lage drukgebieden zijn (lichtblauw). De Oceaan is even tot stilstand gekomen en regen vanaf die kant hoeven we voorlopig niet te verwachten. Pas rond 15 juli verschijnt er voor het eerst weer een wat groter lage drukgebied op de kaarten en dat zou dan later die week voor verandering kunnen gaan zorgen.
Dit betekent niet dat er helemaal geen neerslag valt in Europa. Vanwege de warmte ontstaan er soms ook lage drukgebieden boven het continent en die kunnen dan buiigheid veroorzaken. Afgelopen week ontstond er zo'n buiengebied en dat heeft een aantal dagen boven Frankrijk gelegen en veel regen gebracht in centraal Frankrijk, maar ook in Zuid Duitsland en Zwitserland. Een paar zones met buien drongen zelfs door tot in de Ardennen en brachten daar een paar cm neerslag.
Nederland bleef opvallend genoeg net buiten schot. De komende week zien we een zelfde situatie. Er ontstaat dan een lage drukgebied boven Polen en dat zorgt daar voor flink wat neerslag. Later zijn dan ook de Alpen weer aan de beurt; maar Nederland lijkt, op enkele druppels na op dinsdag, weer de dan te ontspringen. Ook blijft het overwegend warm en zonnig.
Daling Rijnafvoer stokt even, maar hervat zich later in de week
Sinds half juni de huidige periode zonder neerslag begon is de Rijnafvoer meer dan gehalveerd, van ca 2650 m3/s op 15 juni naar 1220 m3/s op 6 juli. Vanaf gisteren is de afvoer bij Lobith echter weer wat gaan stijgen door de extra aanvoer van water als gevolg van de buiigheid in Midden Europa medio deze week. Al met al is de stijging beperkt en zal de afvoer op dinsdag rond de 1400 m3/s uitkomen.
Omdat het sinds vrijdag weer droog geworden is in het stroomgebied, gaat de afvoer na dinsdag weer omlaag. Pas rond het volgend weekend wordt voor het eerst weer neerslag verwacht in het stroomgebied en voordat dat water bij Lobith aangekomen is, is het nog een paar dagen later. Na dinsdag verwacht ik daarom een daling die zeker 8 tot 10 dagen kan duren. De afvoer zal dan tegen die tijd rond de 1150 m3/s zijn uitgekomen.
In de onderstaande grafiek is de Rijnafvoer van dit jaar (donkerblauwe lijn) uitgezet in vergelijking tot de gemiddelde afvoer, de laagste opgetreden afvoer en de lijnen van de 5% en de 10% droogste jaren. De verwachting voor de komende 10 dagen is gestreept weergegeven.De Rijnafvoer bevond zich rond medio juni nog rond de gemiddelde waarde voor die tijd van het jaar, om daarna te dalen naar iets onder de lijn van de 5% jaren met de laagste afvoer. De kleine stijging van de komende 2 dagen tilt hem daar weer boven uit, om dan daarna er weer onder te duiken. De lijn van de allerlagste afvoer ooit in juli (dat was in 1976) blijft voorlopig nog buiten bereik.
Afvoer Rijn.jpg
Maasafvoer afgelopen week stabiel, maar zal deze week verder dalen
Tegen de weersverwachting van vorige week in vielen er op enkele dagen tot stevige buien in de Ardennen. Het lage drukgebied dat boven Frankrijk tot ontwikkeling kwam, stuurde een paar buienzones naar het noorden die ook België wisten te bereiken. Juist toen Zuid Limburg werd bereikt keerde de circulatie om en dreven de buien weer naar het zuiden weg. Voor diegenen in Nederland die smachten naar wat water en zo nu en dan de buienradar raadplegen moet dat een flinke teleurstelling zijn geweest.
De regen in de Ardennen zorgde ervoor dat de Maas nog wat extra aanvoer kreeg. Geen grote hoeveelheden; in beken zoals de Semois en de Ourthe steegs de afvoer met niet meer dan enkele m3/s, maar het zorgde ervoor dat de gemiddelde afvoer bij Borgharen de hele week nog rond de 50 m3/s bleef schommelen. Inmiddels is het water van deze buien al weer afgevoerd en moet de Maas het hebben van het water dat vanuit bronnen en, niet onbelangrijk bij lage afvoeren, rioolwaterzuivering de rivier bereikt. Deze hoeveelheid neemt heel langzaam verder af en de daggemiddelde afvoer zal deze week daarom dalen naar 40 en later waarschijnlijk naar 30 m3/s, want het blijft de hele week droog in het stroomgebied.
De afvoer in de Maas is veel kleiner dan in de Rijn, maar in vergelijking tot andere jaren is de huidige Maasafvoer minder laag dan die van de Rijn. Onderstaande grafiek laat de Maasafvoer van dit jaar (donkerblauwe lijn) zien, uitgezet in vergelijking tot de gemiddelde afvoer, de laagste opgetreden afvoer en de lijnen van de 5% en de 10% droogste jaren. De verwachting voor de komende week is gestreept weergegeven. De grafiek laat zien dat de Maasafvoer nog steeds ruim boven de lijn van de 10% jaren met de laagste afvoer ligt. Gerekend vanaf het begin van de waarnemingen in de Maas (in 1911) waren er ook nog ca 25 jaren met een vergelijkbare of lagere afvoer in deze tijd van het jaar. Ondanks de daling van de komende dagen verandert daar voorlopig niet zoveel aan.
Afvoer Maas.jpg
