Hoogwater op komst

De eerste actieve regenzone heeft de stroomgebieden van Rijn en Maas bereikt en omdat er nog drie erg natte dagen volgen, zullen de waterstanden flink gaan stijgen. De komende dagen kunt u daarom regelmatig een update verwachten van de ontwikkelingen in de rivieren.

De regenzones worden, zoals gewoonlijk in de winter, aangevoerd vanaf de Atlantische Oceaan. De zone waar de meeste neerslag gaat vallen ligt de komende dagen net ten zuiden van Nederland en dat betekent dat de stroomgebieden van de grote rivieren een voltreffer staat te wachten.  Op veel plaatsen gaat gedurende deze vier dagen tussen de 5 en 10 cm regen vallen, in de Middelgebergten, zoals de westflank van het Zwarte Woud en de Vogezen lokaal nog wat meer.

Zaterdag en zondag valt er op veel plaatsen zo'n 1,5 tot 2,5 cm regen en dat zorgt voor een eerste stijging in de rivieren. Maandag lijkt met name een kletsnatte dag te gaan worden in een zone die over Noord Frankrijk en Midden/Zuid Duitsland loopt. Deze regenzone blijft die dag langdurig hangen en lokaal kan daaruit zeer veel regen vallen, tot meer dan 6 cm. Hier kan uiteraard nog wel het een en ander in veranderen; veel hangt af van hoe snel de zone verschuift, als hij toch wat sneller naar het zuiden trekt, zal de neerslag over een groter gebied verspreid worden. De efecten op de waterstanden zijn dan minder groot. 

Van maandag op dinsdag trekt de regenzone uiteindelijk definitief wel naar het zuiden weg. De regen gaat in de Middelgebergten dan over in sneeuw en boven  de 500 m kan zo'n 10 cm sneeuw vallen, in Zuid Duitsland tot 25 cm. 

Voor zover nu duidelijk is wordt het na dinsdag een dag of 3 tot 4 droog en dat is voldoende om waterstanden na de hoogwatergolf die zich nu gaat opbouwen ook weer een aantal dagen te laten dalen. Het is al wel duidelijk dat het vanaf het volgend weekend (van 8 en 9 februari) opnieuw wisselvalliger wordt. Voor een eventueel vervolg op de komende hoogwatergolg is het van belang om goed in te gaten te houden met hoeveel regen dat gepaard gaat. Het is echter nog te vroeg om daar met zekerheid iets over te zeggen. Zodra er meer over te zeggen is, meld ik dat.

Rijn mogelijk naar 13 meter

De verwachting voor de waterstand in de Rijn heb ik sinds mijn vorige bericht wat aangepast naar boven. Eerst ging ik van 12 tot 12,5 m uit, nu dus van ongeveer 13 meter. Dit heeft te maken met de regenzone van maandag die vooral in het stroomgebied van de Moezel voor erg veel water zorgt. 

De waterstand bij Lobith bedraagt nu iets meer dan 9 meter en de afvoer is net boven de 2000 m³/s. Zondag verandert daar nog niet zoveel in, maar later op die dag arriveert het eerste extra water vanuit de Noord Duitse zijrivieren van de Rijn en begint een langzame stijging, die gaandeweg versnelt. Op dinsdag verwacht ik dat de 10 m bij Lobith wordt gepasseerd; de afvoer bedraagt dan ca. 2500 m³/s. 

Vooral op dinsdag en woensdag stijgt de afvoer snel als het extra water uit de Moezel en de andere Midden-Duitse rivieren bij  Lobith arriveert. Een stijging van 75 tot 100 cm op één dag is dan mogelijk. Op vrijdag verwacht ik dat de 12 meter wordt overschreden (afvoer 4250 m³/s) en de piek zal dan zaterdag of zondag passeren. Ik ga nu uit van een stand van ca 13 meter en een afvoer van ca 5500 m³/s. 

Vanaf zondag gaat de waterstand weer dalen en omdat het naar verwachting een dag of 4 droog blijft, kan de waterstand ook weer enkele dagen dalen. Een daling van in totaal 1,5 tot 2 meter gedurende deze dagen is dan weer mogelijk.

Deze verwachtingen zijn nog onzeker omdat de meeste regen nog moet vallen. Ze zijn gebaseerd op ervaringen bij eerdere vergelijkbare situaties en 50 cm meer of minder bij de piek is dan ook nog goed mogelijk. Als de regen daadwerkelijk is gevallen en het water zich in de zijrivieren bevindt is er meer zekerheid over wat er gaat gebeuren. Omdat vooral de maandag een spannende dag wordt, is er waarschijnlijk pas dinsdag meer zekerheid te geven over wat de waterstand bij de piek gaat worden.

Maas mogelijk naar 1250 m³/s

De verwachting voor de Maas heb ik iets naar beneden bijgesteld in vergelijking met 2 dagen terug. Eerst ging ik er nog van uit dat misschien de 1500 m³/s bereikt zou worden, maar ik verwacht nu dat het daar onder blijft. Ook hier speelt de regenzone van maandag een belangrijke rol in. Deze lag in de verwachting eerst vooral over de Ardennen, maar in de laatste verwachtingen is hij meer naar Noord Frankrijk geschoven en daardoor blijft een groter deel van het stroomgebied van de Maas buiten schot.

De afgelopen dagen schommelde de Maasafvoer bij Maastricht rond de 500 m³/s. Omdat vandaag al zo'n 2 tot 2,5 regen valt in de Ardennen zal de afvoer in de loop van de dag gaan stijgen. Ik verwacht dat hij nog wel net onder de 750 m³/s blijft. Zondag valt er iets minder regen (tot ca 1,5 cm) en de stijging zal zich dan voortzetten, naar ca 1000 m³/s, maar nog niet veel hoger. 

Maandag wordt in de Ardennen dan weer meer regen verwacht, maar de extreme hoeveelheden vallen net ten zuiden van dit Middengebergte. Het Franse deel van het stroomgebied krijgt hier vooral mee te maken, maar dat is doorgaans minder van belang voor de ontwikkeling van hoogwater in Nederland.

Als gevolg van de regen die op maandag valt kan de Maasafvoer in de loop van die dag verder stijgen en op dinsdag (als ook het water uit Noord Frankrijk arriveert) is bij `Maastricht dan een stijging tot ca 1250 m³/s mogelijk. De dinsdag verloopt in de Ardennen al weer droger en waarschijnlijk valt de meeste neerslag op die dag als sneeuw. Een verder stijging op woensdag is daarom niet te verwachten. Het ziet er nu naar uit dat vanaf woensdag de afvoer weer gaat dalen en omdat het een dag of 4 droog blijft kan de afvoer dan weer dalen naar onder de 1000 m³/s.

Ook de verwachting voor de Maas is nog onzeker. Op grond van de huidige weersverwachting lijkt een afvoer van maximaal ca 1250 m³/s het meest waarschijnlijk, maar als de regenzone van maandag toch wat noordelijker komt te liggen kan dat ook nog wat hoger uitpakken. 

De komende dagen hou ik u op de hoogte. 

ps. Via de website www.overlopen.info kunt u de komende dagen bijhouden hoe wegen en paden in de Gelderse Poort bij Nijmegen gaandeweg overstromen. Gisteren zijn de eerste laaggelegen paden, dia via drempels over nevengeulen lopen al overstroomd. Er volgen er zeker meer.