vrijdag 1 januari 2016
Terugblik afgelopen week
De afgelopen week is in de stroomgebieden van de Rijn en de Maas vrijwel geheel droog verlopen en de waterstanden in de rivieren zijn daarom verder gedaald. Bij Lobith was de waterstand op 1 januari nog nooit zo laag. Dat wil niet zeggen dat nu ook de geringste hoeveelheid water het land binnen stroomt. De rivierbodem bij Lobith daalt met ca 2 cm per jaar en dwz dat de 7,9 m +NAP die de waterstand vandaag bereikte hetzelfde is al de 8,1 m van 10 jaar terug en ca 8,5 m van 30 jaar terug. Daarom is het beter om uit te gaan van de afvoer in de rivier en niet van de waterstand.
Lage afvoeren in deze tijd van het jaar komen wel vaker voor; sinds 1901 was de afvoer zelfs 25 keer vergelijkbaar met of lager dan de huidige afvoer. Opvallend is wel dat op 2005 en 2006 na al deze jaren met lage afvoeren van voor 1976 zijn. De laatste ca 40 jaar was de afvoer in deze tijd van het jaar dus (op 2005 en '06 na) altijd hoger. Dit vindt zijn oorzaak in het feit dat de winters tegenwoordig wisselvalliger zijn dan vroeger en er vaker zuidwestenwind is. Daarmee worden neerslaggebieden vanaf de Atlantische Oceaan het continent opgevoerd en krijgt langdurige droogte geen kans.
Toch kan ook bij zuidwestenwind nog wel droogte in het stroomgebied optreden. Dit jaar is zo'n jaar dat de wind in Nederland overwegend uit de zuidwesthoek komt, maar dat het vooral in Duitsland en de Alpen toch langdurig droog is. Dit heeft te maken met een hogedrukgebied boven Midden-Europa dat de lage drukgebieden op afstand houdt, ver noordelijk op de Atlantische Oceaan. De regen valt nu noordelijker, wat dit jaar duidelijk het geval is, getuige de extreme neerslag in het noorden van het UK en in Ierland. Nederland en België krijgen steeds nog wel een staartje mee, maar verder naar het zuiden is het al maanden erg droog.
Verwachting Rijn
De komende dagen gaat er wel wat veranderen in het weerpatroon. Hoge druk heeft zich verplaatst naar NO-Europa en de lage drukgebieden gaan vanaf 2 januari een zuidelijkere koers. Vanaf 3 januari gaat er daarom neerslag vallen in Zuid Duitsland en de Alpen. Voorlopig ziet het er niet naar uit dat het heel veel wordt, maar in ieder geval voldoende om vanaf medio volgende week de Rijn weer wat te laten stijgen.
Voor zover nu te overzien, lijkt het nog geen grote stijging te worden. Hoeveel is nu ook nog niet te voorzien. Vanaf eind volgende week lijkt de oude situatie met hoge druk boven Midden Europa zich namelijk ook weer te herstellen. Als dat uitkomt, blijft het bij een speldeprik en gaan de waterstanden later in de maand weer opnieuw omlaag.
Verwachting Maas
De Maas is de afgelopen week ook gedaald naar een afvoer onder de 200 m3/s. Voor in de winter is dit ook aan de lage kant. Net als bij de Rijn kwamen lage winterafvoeren in deze tijd van het jaar vroeger vaker voor en is het de laatste 40 jaar een bijzonderheid geworden. De Maas zal ook profiteren van de neerslag die de komende dagen het continent op trekt. Tot het midden van de volgende week gaat het voldoende vallen om de afvoer naar normale winterse waarden (dwz 500 m3/s of meer) te laten stijgen.